F-16 Modelleri Nasıl Ayırt Edilir?

F-16 Fightning Falcon (Savaşan Şahin), General Dynamics şirketi tarafından ABD Hava Kuvvetleri, için geliştirilmiş tek motorlu savaş uçağıdır. Başlarda hafif avcı uçağı olarak tasarlanan Savaşan Şahin, yıllar geçtikçe silahlı kuvvetlerin ihtiyaçları doğrultusunda modernizasyonlara tabi tutularak günümüzde farklı operasyonlar için kullanılabilen çok amaçlı bir avcı uçağına evrilmiştir. Zaman içinde gelişmiş olan kullanım alanı, manevra kabiliyeti ve kendini kanıtlamış başarısıyla ABD Hava Kuvvetleri dışında birçok ülkeye ihraç edilmiştir. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde Temmuz 2016 itibariyle 4.573 adet ile 3. sıradadır (ilk sırada 10000 den fazla üretim sayısıyla MiG-21, ikinci sırada 5000 den fazla üretim sayısı ile F-4 Phantom II bulunmaktadır.) İlk uçuşunu Şubat 1974’de yapan Savaşan Şahin şuan 29 farklı ülkenin hava kuvvetleri için farklı versiyonlar ile birlikte hala üretimine devam etmektedir.

Bugün yazımızda bahsettiğimiz modernizasyonların Savaşan Şahin’e nasıl etkileri olduğunu, nasıl ayırt edebileceğimizi ve ‘’Neredeyse 50 yıllık uçak, neden hala bu külüstür kullanılıyor?’’ gibi söylemlere nasıl cevap verebileceğimizi konuşacağız. Keyifli okumalar dileriz.

F-16 1960ların sonunda başlatılan LWF (The Lightweight Fighter Programme / Düşük Ağırlıklı Savaş Uçağı Projesi) kapsamında General Dynamics tarafından YF-16 adı ile finale kalmış, finalde Northrop tasarımı YF-17 ile karşılaşmış ve YF-17 ye göre her alanda üstünlük sağlayarak yarışmayı kazanmıştır. Bu yarışmadan sonra farklı bir yol ile devam eden YF-17, uçak gemilerinde kullanılacak şekilde geliştirilmiş ve kariyerine bir donanma uçağı olarak devam etmiştir. Günümüzde F/A-18 olarak bilinen uçağın atası olarak bilinmektedir.

LWF ihalesinde tasarımcılardan istenen tasarım ‘’safkan bir gündüz avcısı’’ olması üzerineydi. Dolayısı ile YF-16’nın radarı yoktu, dönüş yarıçapı çok dar olduğu için görev tanımında belirtilen “dog-fight yaparak düşmanının arkasına geçmek ve IR güdümlü füze veya top ile düşmanını düşürmek” gibi kriterleri rahatlıkla yapabiliyordu. YF-16 bir prototipti ve tamda istenen gibi safkan bir gündüz avcısıydı.

Bugün dünyada 29 farklı ülkenin hava kuvvetleri F-16 savaş uçağının değişik modellerini kullanmaktadırlar. 1993 yılında General Dynamics üretim hakkını Lockheed firmasını satmış, Lockheed ise Martin Marietta firması ile birleşerek Lockheed Martin adını almıştır.

Başlarda radarı bile olmayan, gündüz avlanmak ve dog-fight yapmak için üretilmesi planlanan bu prototip, yıllar içerisinde geçirdiği modernizasyonlar sonucunda günümüzde on bir hardpoint ve iki adet softpoint yükleme noktasına sahip, 9G kuvvete dayanabilen, gerektiğinde dik olarak hızlanabilen, hava-yer ve hava-hava harp kabiliyetine sahip, radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilen, yüksek manevra kabiliyetine sahip çok amaçlı bir av-bombardıman uçağı olarak görev almaktadır. Ayrıca Savaşan Şahin pilot ve uçak arasına yardımcı sistemlerin girdiği ilk uçak olarakta bilinmektedir (Elektronik Kumandalı Uçuş / Fly By Wire).

Yazımızın başından beri bahsettiğimiz gibi F-16 savaş uçaklarının ülkelerin hava kuvvetlerinin isterleri doğrultusunda geçirdiği modernizasyonlar sonucunda sürekli kendini yenilemiş ve çeşitli versiyonları ortaya çıkmıştır. Bu modeller arasındaki farklardan ilk olarak uçağın geçirdiği modernizasyonlardan bağımsız olarak sürekli olan tek veya çift kişilik kokpit (pilot kabini) farkıyla bahsedebiliriz. F-16A/C/E tek kişilik, F-16B/D/F/I ise çift kişilik kokpite sahiptir. İkincil olarak ise örnek verebileceğimiz konu motorlar. F-16 Block 30-40-50-60 modellerinde General Electric marka motor kullanılırken, F-16 Block 1-5-10-15-20-25-32-42-52 modellerinde ise Pratt & Whitney marka motorlar kullanılmaktadır.

Peki, bloklar arasındaki spesifik farklar, modernizasyonların sağladığı asıl farklar nedir diye soracak olursanız, gelin birazda onları inceleyelim;

F-16A/B BLOCK 1

• F-16 Savaşan Şahinlerin ilk seri üretim versiyonudur.
• 94 tane üretilmiştir.
• Siyah radomu sayesinde diğer modellerden kolayca ayırt edilebilmektedirler.
• Amerika dışında Belçika, Norveç, Hollanda ve Danimarka’ya da ihraç edilmişlerdir.
• Pratt & Whitney F100-PW-200 motoru ile art yakıcıyla (afterburner) 23,830 pound yani 106 kN itiş gücü sağlar.
• Westinghouse üretimi AN/APG-66 Pulse Doppler radarına sahiptir.
• 1982 yılında Pacer Loft I ve Pacer Loft II projeleriyle Block 5 ve Block 10 seviyelerine modernize edilmiştir.

F-16A/B BLOCK 5

• Aviyonik olarak F-16 Block 1 ile aynı altyapıya sahiptir.
• Harbe hazırlık oranı arttırıldı.
• Başta 128 adet üretilmiş, daha sonra Pacer Loft I ve Pacer Loft II projeleri kapsamında Block 10 seviyesine çıkartılmak için toplam 197 adet üretilmiştir.
• F-16 Block 1’de karşımıza çıkan siyah radom it dalaşlarında fazlasıyla dezavantaj sağladığı için radom gri renge çevrildi. Bu gri renk daha sonra standart oldu.

F-16A/B BLOCK 10

• 326 adet üretilmiştir.
• Dışarıdan fark edilemeyecek seviyede harbe hazırlık oranı arttırılması için modifikasyonlar yapıldı.
• F-16 Block 1 ve Block 5’e kıyasla hava alığının altında bulunan UHF telsiz anteni küçültülmüştür.
• USAF (Amerikan Hava Kuvvetleri)’a bağlı 24 adet F-16C Block 10 Çöl Kartalı Harekatı’nda yakın hava desteği amacı ile kullanılmak için GPU-5A 30mm top taşıyabilecek şekilde modifiye edilmiştir.
• Daha sonra bazı Amerikan F-16 ları Block 15OCU seviyesine modernize edilmiştir.

F-16A/B BLOCK 15

• 14 yılda 3 montaj hattıyla beraber toplamda 983 adet üretilerek en çok üretilen F-16 modeli olmuştur.
• Dikey ve yatay stabilizede tapılan değişikliklerle dış görünüşünde fark edilebilir değişiklikler gerçekleştirildi.
• Hava alığının yanlarına ek pod taşıyabilen 2 adet pylon takıldı.
• %30 artan yatay stabilize alanıyla uçağın kontrol gücü arttırılmıştır.
• Daha sonra bazı Amerikan F-16ları Block 15OCU seviyesine modernize edilmiştir.
• AN/APG-66 radarı hava hava savunma yeteneğini arttıran Track While Scan (TWS) (Tarama yaparken takip etme) özelliğinin basit bir versiyonuna sahip oldu.
• Kanatlarda AIM-7 Sparrow füzesi taşımak amacıyla yapılan geliştirmelerle kanat altında yaklaşık 500 kg’lık taşıma kapasitesi arttırımı yapıldı.
• Pilotun rahatlığını arttırmak amacıyla kokpit için havalandırma değiştirilmiş, Have Quick I Secure UHF kriptolu telsiz takılmıştır.